آنژیوپلاستی یا بالون زدن یک رویکرد کم تهاجمی است که برای درمان بیماری شریان های کرونری و سایر مشکلات قلب استفاده می شود و جریان خون را به شریان‌ها باز می گرداند. این روش به بزرگ شدن رگ های خونی مسدود شده‌ای کمک می کند که ممکن است بر اثر بیماری آترواسکلروز ایجاد شده باشند. آترواسکلروز، شرایطی است که در آن پلاک ها روی دیواره ی داخلی شریان ها جمع می‌شوند و باعث سخت شدن و تنگی آنها می‌شود.
بالن زدن قلب یا آنژیوپلاستی چیست؟
در آنژیوپلاستی با بالون، یک بالون ریز وارد رگ می شود و باد می شود تا شریان را گشاد کند. این روش اغلب همراه با استنت گذاری انجام می شود تا به باز نگه داشتن شریان کمک کند و در آینده دوباره دچار تنگی نشود.
سپس، استنت در شریان باقی می‌ماند و آن را باز نگه می دارد تا خونرسانی به قلب را بهبود بخشد. اگر آنژیوگرافی تهاجمی انسداد در رگهای خونی منتهی به قلب را نشان دهد، در صورت درمان نشدن می تواند موجب حمله ی قلبی شود.
در این روش پزشک کاتترهای کوچکی را در نوک بالون قرار می دهد و بالون را در رگ خونی مسدود شده باد می‌کند. این رویکرد برای بیمار در حالت بیهوشی موضعی انجام می‌شود و هیچ دردی ندارد و اغلب با قرار دادن یک استنت فلزی کوچک دنبال می شود.
مراقبتهای بعد از بالن زدن قلب
به طور کلی، افرادی که آنژیوپلاستی انجام داده اند می توانند 6 ساعت بعد از رویکرد راه بروند. اگر این رویکرد از طریق مچ دست انجام شده باشد، شما ممکن است بتوانید زودتر بلند شوید و راه بروید. ریکاوری کامل یک هفته یا کمتر طول می کشد. ناحیه محل ورود کاتتر را به مدت 24 تا 48 ساعت بعد خشک نگه دارید.
اگر پزشک متخصص کاتتر را از طریق کشاله ران وارد بدن شما کند:
- راه رفتن در فواصل کوتاه روی سطوح صاف منعی ندارد. در 2 تا 3 روز اول، بالا و پایین رفتن از پله را به 2 بار در روز محدود کنید.
- حداقل به مدت 2 روز یا تا زمانی که پزشک به شما بگوید، از کار کردن در حیاط، رانندگی، اسکوات، حمل وسایل سنگین یا ورزش کردن خودداری کنید.
اگر پزشک کاتتر را از بازو یا مچ دست وارد بدن شما کند:
- وسایل سنگین تر از 4.5 کیلو را با دستی که کاتتر وارد آن شده بلند نکنید.
- از هل دادن، کشیدن یا چرخاندن وسایل با دستی که کاتتر وارد آن شده خودداری کنید.
- 2 تا 5 روز بعد از فعالیت جنسی خودداری کنید. از پزشک خود زمان مناسب برای برقراری رابطه ی جنسی را سؤال کنید.
- به مدت یک هفته، از حمام رفتن یا شنا کردن خودداری کنید، شما می توانید دوش بگیرید اما 24 تا 48 ساعت بعد از
خیس نشدن محل ورود کاتتر اطمینان حاصل کنید. - شما می توانید 2 تا 3 روز بعد به محل کار خود برگردید اما کار سنگین انجام ندهید.
- شما باید از محل برش خود مراقبت کنید.
- پزشک به شما می گوید چند وقت یکبار پانسمان خود را عوض کنید.
- اگر محل برش شما خونریزی یا ورم کند، دراز بکشید و آن را به مدت 30 دقیقه فشار دهید.
مراقبتهای بعد از فنر گذاشتن قلب
-وقتی به خانه برگشتید، استراحت کنید و مایعات زیادی بنوشید تا رنگ تصویربرداری را از بدنتان خارج شود.
-ممکن است نیاز به مصرف داروهایی برای جلوگیری از لخته شدن خون داشته باشید. پزشک ممکن است مصرف آسپرین را با داروهای دیگری مانند کلوپیدوگرل (پلاویکس)، تیکاگرلور (بریلینتا) یا پراسوگرل (افینت) توصیه کند. توصیه های آسپرین متفاوت است. قبل از شروع آسپرین با متخصص قلب مشورت کنید.
-حداقل تا 24 ساعت پس از آنژیوپلاستی عروق کرونر و قراردادن فنر، ورزش های شدید انجام ندهید و اجسام سنگین را بلند نکنید.
پس از آنژیوپلاستی عروق کرونر و استنت گذاری، مهم است که مراقب عوارض باشید. اگر موارد زیر را دارید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس
- ضعف یا غش
- خونریزی یا تورم در ناحیه بدن که کاتتر در آن قرار داده شده است.
- درد یا ناراحتی در محل کاتتر یا زیر آن. به عنوان مثال، درد در دست اگر کاتتر وارد رگ خونی بازو شود.
- علائم عفونت مانند: قرمزی، تورم یا تب
- تغییر در دما یا رنگ پا یا بازو که برای این روش استفاده شده است.
چه افرادی واجد شرایط بالن زدن قلب هستند؟
آنژیوپلاستی با بالن ممکن است برای افرادی توصیه شود که در یکی از شریان های قلب خود انسداد دارند، مخصوصاً اگر درد و ناراحتی قفسه سینه را تجربه می‌کنند. این رویکرد همچنین ممکن است در صورتی انجام شود که تغییرات سبک زندگی و دارو، برای درمان مشکلات عروقی آنها مؤثر نباشد و یا فرد دچار حمله قلبی شده است. برای آشنایی با علائم نارسایی قلبی در زنان و مردان به صفحه مربوطه مراجعه کنید.
مراحل بالن زدن قلب
بیماران اغلب اوقات آرامبخش دریافت می کنند اما در طول رویکرد هوشیار باقی می مانند. یک برش درون بازو یا کشاله ران بیمار ایجاد می‌شود و بعد کاتتر وارد می‌شود. سپس یک ماده ی حاجب از طریق کاتتر تزریق می شود تا نواحی مسدود شده را در طول رویکرد مشخص کند.
پس از آن یک لوله با بالون بدون باد به طرف انسداد هدایت می شود. این بالون باد می شود تا شریان را باز کند، پلاک را خارج کند و به خون اجازه جریان پیدا کردن دهد. برای باز نگه داشتن شریان و پیشگیری از تنگی دوباره، یک فنر فلزی کوچک به نام استنت ممکن است وارد شریان شود. برخی از استنت ها با دارو پوشانده شده اند که به آرامی در شریان رهاسازی می‌شوند تا از تشکیل بافت اسکار و مسدود شدن شریان پیشگیری کنند. آنژیوگرافی با بالون به طور میانگین 1 تا 2 ساعت طول می‌کشد.
آنژیوپلاستی با استنت گذاری
در آنژیوپلاستی همچنین ممکن است یک استنت در شریان تعبیه شود که به باز نگه داشتن آن کمک کند. چند نوع استنت وجود دارد که در رویکردهای آنژیوپلاستی بالون استفاده می‌شوند:
استنت شریان کرونری
یک سیم پیچ کوچک است که بعد از بالون زدن در شریان کرونری مسدود شده باز می شود و به باز ماندن شریان کمک می‌کند.
استنت فلزی برهنه
یک سیم پیچ فلزی است که درون شریان قرار می گیرد و بعد از چند ماه جذب بدن می‌شود.
استنت حاوی دارو
یک استنت فلزی است که با داروی خاصی پوشانده شده و به پیشگیری از انسداد دوباره ی شریان کمک می‌کند.
استنت کاروتید
در رویکرد آنژیوپلاستی با بالون استفاده می‌شود تا شریان‌های کاروتید را باز کند. شریان‌های کاروتید، رگهای خونی اصلی به مغز هستند، از این رو خطر سکته کاهش پیدا می‌کند.
آنژیوپلاستی با بالن چقدر طول می‌کشد؟
موقعیت هر بیماری متفاوت است و همیشه نمی توان به آسانی پیش بینی کرد که این رویکرد چقدر پیچیده یا آسان است. اکثر آنژیوپلاستی‌ها حدود یک ساعت طول می‌کشند، گرچه این موضوع به پیچیدگی موقعیت بستگی دارد و گاهی اوقات ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد.
ریکاوری بعد بالن زدن قلب
بعد از آنژیوپلاستی با بالون، اکثر بیماران یک شب برای بررسی بیشتر در بیمارستان می مانند. بیماران ممکن است در محل ورود کاتتر درد یا ناراحتی را تجربه کنند. ممکن است برای پیشگیری از تشکیل لخته های خونی دارو تجویز شود. به مدت چند روز بعد از رویکرد باید از انجام فعالیت های شدید خودداری شود و اکثر بیماران ظرف مدت یک هفته می توانند به محل کار یا فعالیت های روزمره خود برگردند.
مزایا و معایب آنژیوپلاستی
با اینکه آنژیوپلاستی با بالن عموماً یک رویکرد ایمن محسوب می‌شود، مزایا و خطراتی مرتبط با آن وجود دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:
مزایا:
- بازگرداندن جریان خون: بهبود اکسیژن رسانی به قلب
- کاهش درد قفسه سینه: کاهش یا حذف درد ناشی از کمبود اکسیژن
- کاهش خطر حملات قلبی و سکته: افزایش طول عمر و کیفیت زندگی
- روش کم تهاجمی: دوره نقاهت کوتاه‌تر
معایب:
- احتمال تنگی مجدد رگ: نیاز به استنت و داروهای رقیق‌کننده خون
- لخته شدن خون: خطر انسداد مجدد رگ
- آسیب به رگ‌ها
- واکنش آلرژیک
- حمله قلبی یا سکته (نادر)
- نامنظمی ضربان قلب
داروهای بعد از آنژیوپلاستی
آنژیوپلاستی علت انسداد در شریان را درمان نمی کند. شریان های شما ممکن است دوباره دچار تنگی و انسداد شوند. یک رژیم غذایی سالم، ورزش، ترک سیگار و کاهش استرس می توانند به کاهش احتمال مسدود شدن دوباره رگ کمک کنند. پزشک ممکن است برای شما دارو تجویز کند تا کلسترول خونتان را پایین بیاورد.
بعد از این رویکرد، اکثر افراد آسپیرین را همراه با داروهای ضد پلاکت دیگری همچون کلوپیدوگرل، تیکاگرولور یا پراسوگرل مصرف می کنند. این داروها، رقیق کننده های خون هستند و از تشکیل لخته ی خونی در شریان ها و استنت جلوگیری می کنند. یک لخته ی خونی می تواند منجر به حمله ی قلبی شود.
این داروها را درست طبق تجویز پزشک مصرف کنید و از قطع کردن آنها بدون مشورت کردن با او خودداری کنید. با متخصص قلب خود، جلسات منظمی را برنامه ریزی کنید. پزشک شما ممکن است شما را به یک برنامه ی توانبخشی قلبی ارجاع دهد. این برنامه به شما آموزش می دهد تا به آرامی ورزش خود را بیشتر کنید. همچنین شما یاد می‌گیرید چگونه از خودتان بعد از حمله قلبی مراقبت کنید.
