عمل تاوی قلب یا TAVI (Transcatheter Aortic Valve Implantation) یکی از روش‌های پیشرفته در درمان تنگی دریچه آئورت است. این روش به‌خصوص برای افرادی که قادر به تحمل جراحی باز قلب نیستند، به یک گزینه مطمئن و موثر تبدیل شده است. با پیشرفت تکنولوژی پزشکی، عمل تاوی توانسته جایگاه ویژه‌ای در بهبود کیفیت زندگی بیماران قلبی پیدا کند. به این دلیل که، عمل تاوی یک روش کم‌تهاجمی است که در آن دریچه آئورت آسیب‌دیده با یک دریچه مصنوعی جایگزین می‌شود.
این عمل از طریق یک کاتتر (لوله نازک) انجام می‌شود که معمولاً از شریان فمورال (در کشاله ران) وارد می‌شود. برخلاف جراحی قلب باز، در TAVI نیازی به باز کردن قفسه سینه یا توقف قلب نیست، که این موضوع باعث کاهش خطرات و زمان بهبودی می‌شود.
چه کسانی کاندیدای مناسبی برای TAVI هستند؟
TAVI معمولاً برای بیمارانی که تنگی دریچه آئورت دارند و شرایط جسمانی آن‌ها امکان جراحی باز را محدود می‌کند، توصیه می‌شود. این افراد شامل:
- افراد مسن با بیماری‌های مزمن مثل دیابت یا نارسایی کلیه.
- بیمارانی که ریسک جراحی باز برای آن‌ها بالاست.
- افرادی با ضعف جسمانی یا مشکلات حرکتی که بهبودی جراحی برایشان دشوار است.
مراحل انجام عمل تاوی قلب با توضیحات کامل
1. آماده‌سازی قبل از عمل
عمل تاوی قلب نیازمند آماده‌سازی دقیق است تا خطرات احتمالی به حداقل برسد و شرایط بیمار به‌طور کامل ارزیابی در برخی موارد، پزشک داروهایی برای کاهش اضطراب و کمک به آرامش بیمار قبل از عمل تجویز می‌کند.
- اکوکاردیوگرافی: یک آزمایش تصویربرداری است که برای ارزیابی عملکرد قلب و دریچه‌ها استفاده می‌شود. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند شدت تنگی دریچه آئورت را بررسی کند.
- سی‌تی‌اسکن (CT): این آزمایش برای نقشه‌برداری دقیق از شریان‌ها، وضعیت دریچه و ساختار قلب انجام می‌شود. همچنین، کمک می‌کند تا مسیر ورود کاتتر مشخص شود.
- آزمایش خون: بررسی وضعیت انعقاد خون، عملکرد کلیه و سطح هموگلوبین از مهم‌ترین تست‌های خونی هستند.
- تجویز داروهای پیش از عمل: اگر بیمار داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کند، ممکن است پزشک مقدار یا نوع دارو را تنظیم کند. و داروهای آنتی‌بیوتیک پیشگیرانه نیز ممکن است برای جلوگیری از عفونت تجویز شوند.
- آمادگی روانی: پزشک تیم جراحی با بیمار و خانواده‌اش درباره مراحل عمل صحبت می‌کنند تا نگرانی‌های احتمالی کاهش یابد.
2. مراحل انجام عمل تاوی قلب
عمل TAVI یک روش کم‌تهاجمی است و معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی سبک انجام می‌شود. مراحل به این صورت است:
- ورود کاتتر: یک برش کوچک روی کشاله ران (برای دسترسی به شریان فمورال) یا در موارد خاص از شریان‌های دیگر (مثل شریان زیر ترقوه یا آئورت) ایجاد می‌شود. کاتتر حاوی دریچه مصنوعی از این مسیر وارد بدن می‌شود.
- هدایت کاتتر: با استفاده از تصاویر زنده اشعه ایکس و اکوکاردیوگرافی، پزشک کاتتر را به سمت دریچه آئورت هدایت می‌کند. این مرحله نیازمند دقت بالایی است تا موقعیت‌گذاری صحیح تضمین شود.
- قرار دادن دریچه مصنوعی: دریچه مصنوعی که روی یک بالون یا سیستم خودگستر قرار دارد، به محل دریچه آسیب‌دیده هدایت می‌شود. سپس: اگر از سیستم بالونی استفاده شود، بالون باد شده و دریچه مصنوعی در جای خود قرار می‌گیرد.
- تست عملکرد دریچه: پزشک پس از جای‌گذاری دریچه، عملکرد آن را بررسی می‌کند تا مطمئن شود جریان خون به‌طور صحیح برقرار شده است.
3. مراقبت‌های پس از عمل
- نظارت دقیق در بیمارستان: پس از عمل، بیمار برای چند روز در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) یا بخش معمولی بستری می‌شود تا عملکرد قلب و دریچه مصنوعی به‌دقت بررسی شود. مانیتورینگ فشار خون، ضربان قلب، و علائم عفونت بسیار مهم است.
- پرهیز از فعالیت‌های سنگین: بیمار باید تا چند هفته از فعالیت‌های شدید بدنی پرهیز کند. این شامل بلند کردن اجسام سنگین، دویدن یا انجام کارهای پرتنش است.
- مصرف داروها: پزشک ممکن است داروهای رقیق‌کننده خون (مانند آسپرین یا وارفارین) را برای جلوگیری از تشکیل لخته خون تجویز کند. مدت زمان مصرف این داروها بسته به شرایط بیمار متفاوت است.
- پیگیری‌های منظم: بیمار باید در فواصل منظم برای بررسی عملکرد دریچه مصنوعی و وضعیت قلب به پزشک مراجعه کند. این پیگیری‌ها ممکن است شامل آزمایش‌های اکوکاردیوگرافی و تست خون باشد.
مزایا و معایب عمل تاوی
مزایا:
کاهش زمان بستری در بیمارستان:
یکی از بزرگ‌ترین مزایای عمل تاوی نسبت به جراحی قلب باز، زمان کوتاه‌تر بستری در بیمارستان است. بسیاری از بیماران تنها یک یا دو روز پس از عمل می‌توانند از بیمارستان مرخص شوند. این در حالی است که در جراحی باز قلب، ممکن است بیمار به مدت چند هفته در بیمارستان بستری باشد. این ویژگی به ویژه برای بیماران مسن یا افرادی که مشکلات دیگری مانند دیابت دارند، بسیار مهم است.
بهبودی سریع‌تر نسبت به جراحی باز:
به دلیل اینکه در عمل تاوی از برش‌های کوچک و روش‌های کم‌تهاجمی استفاده می‌شود، زمان بهبودی بسیار سریع‌تر از جراحی باز است. این امر به بیماران این امکان را می‌دهد که سریع‌تر به فعالیت‌های روزانه خود بازگردند. در حالی که جراحی قلب باز نیازمند زمان زیادی برای بهبودی است و ممکن است با درد و عوارض جانبی زیادی همراه باشد، در عمل تاوی این مشکلات به حداقل می‌رسد.
کاهش خطرات مربوط به جراحی سنگین، به‌ویژه در بیماران مسن یا پرخطر:
جراحی قلب باز معمولاً برای بیمارانی که شرایط جسمانی ضعیفی دارند، خطرات زیادی به همراه دارد. عمل تاوی به دلیل این که نیاز به باز کردن قفسه سینه ندارد و از روش‌های کم‌تهاجمی استفاده می‌شود، خطرات کمتری دارد. این ویژگی، به‌ویژه در بیماران مسن یا کسانی که دیگر عمل‌های جراحی را نمی‌توانند تحمل کنند، بسیار مهم است. همچنین، عمل تاوی برای افرادی که به علت مشکلات دیگر نمی‌توانند جراحی سنگین انجام دهند، گزینه‌ای مناسب و ایمن‌تر به شمار می‌آید.
معایب:
امکان بروز عوارضی مانند خونریزی، عفونت یا نارسایی دریچه:
هر چند عمل تاوی کم‌تهاجمی است، اما هنوز خطراتی وجود دارد. به عنوان مثال، خونریزی یکی از عوارض احتمالی است که ممکن است در حین وارد کردن کاتتر یا در مراحل بعد از عمل رخ دهد. همچنین، عفونت در محل برش یا ناحیه وارد شدن کاتتر ممکن است ایجاد شود.
یکی دیگر از معایب این است که اگر دریچه مصنوعی به درستی قرار نگیرد یا عملکرد خوبی نداشته باشد، ممکن است نیاز به تعویض دوباره یا درمان‌های اضافی باشد.
نیاز به نظارت طولانی‌مدت و امکان تعویض دوباره دریچه در آینده:
یکی از معایب طولانی‌مدت این روش، نیاز به نظارت و پیگیری‌های مداوم است. بیمارانی که عمل تاوی انجام داده‌اند، باید تحت مراقبت‌های دقیق پزشکی قرار گیرند تا از عملکرد صحیح دریچه مصنوعی اطمینان حاصل شود. در برخی موارد، دریچه ممکن است در طول زمان نیاز به تعویض داشته باشد.
همچنین، به دلیل اینکه برخی دریچه‌های مصنوعی ممکن است در طول زمان دچار مشکلاتی شوند، احتمال نیاز به یک عمل ترمیمی یا تعویض دوباره دریچه وجود دارد. این موضوع می‌تواند نگرانی‌هایی را برای بیماران ایجاد کند.
نتیجه‌گیری
عمل تاوی قلب یک روش پیشرفته و موثر برای درمان تنگی دریچه آئورت است که به‌ویژه برای بیماران پرخطر جایگزینی عالی برای جراحی قلب باز محسوب می‌شود. انتخاب این روش باید با مشورت دقیق پزشک انجام شود و رعایت توصیه‌های پس از عمل به نتایج بهتر کمک می‌کند.
