تعویض دریچه قلب یکی از مهم‌ترین جراحی‌های قلب است که نیازمند مراقبت دقیق در دوران نقاهت برای بهبود عملکرد قلب و پیشگیری از عوارض احتمالی است. در این مطلب، جزئیات بیشتری درباره تمامی جنبه‌های مراقبتی پس از این عمل ارائه شده است. و شما با رعایت این 8 نکته می توانید به خوبی مراقبت های بعد از عمل تعویض دریچه قلب را انجام دهید.
1. مراقبت‌های اولیه پس از عمل
بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU)
- پس از جراحی، بیمار برای 24 تا 48 ساعت در ICU نگهداری می‌شود تا وضعیت قلب، تنفس و دیگر علائم حیاتی او به دقت پایش شود.
- معمولاً در این مرحله لوله‌های تنفسی و کاتتر برای تخلیه مایعات اضافی استفاده می‌شود.
- پزشک از طریق مانیتورینگ مداوم، ضربان قلب و فشار خون را کنترل می‌کند.
ترخیص از ICU و انتقال به بخش عمومی
- زمانی که علائم حیاتی تثبیت شدند، بیمار به بخش عمومی منتقل می‌شود.
- در این مرحله آموزش‌هایی درباره نحوه تنفس عمیق، تمرینات تنفسی و حرکت‌های سبک به بیمار داده می‌شود.
2. داروهای تجویز شده
ضد انعقادها
- در بیمارانی که دریچه مصنوعی مکانیکی دریافت کرده‌اند، استفاده از داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین الزامی است.
- پزشک از طریق آزمایش خون (PT/INR) سطح دارو را تنظیم می‌کند.
آنتی‌بیوتیک‌ها و پیشگیری از اندوکاردیت(خطر عفونت دریچه)
- در هنگام مراجعه به دندانپزشک یا انجام برخی پروسیجرهای پزشکی، مصرف آنتی‌بیوتیک پیشگیرانه طبق دستور پزشک ضروری است.
- آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عفونت دریچه قلب تجویز می‌شود.
در مواردی که تعویض دریچه قلب بدون نیاز به عمل باز انجام می‌شود (مانند روش TAVI)، مصرف آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از اندوکاردیت و مراقبت از سلامت دهان همچنان ضروری است.
3. بهبود فعالیت بدنی
روزهای اول پس از عمل
- بیمار تشویق می‌شود از روز اول پس از عمل، در تخت به آرامی حرکت کند.
- تنفس عمیق و استفاده از اسپیرومتر تشویقی برای جلوگیری از عفونت‌های ریوی ضروری است.
هفته‌های اول تا دوم
- راه رفتن‌های کوتاه در منزل یا بیمارستان با افزایش تدریجی زمان و مسافت توصیه می‌شود.
- از فعالیت‌هایی که به قفسه سینه فشار وارد می‌کنند (مانند خم شدن ناگهانی یا فشار زیاد) اجتناب کنید.
بازگشت به فعالیت‌های روزمره
- معمولاً بعد از 6 تا 12 هفته، بیمار می‌تواند به فعالیت‌های سبک روزمره برگردد.
- رانندگی یا بلند کردن اجسام سنگین باید با تأیید پزشک آغاز شود.
4. رژیم غذایی مناسب
کاهش مصرف نمک و چربی‌های اشباع
نمک زیاد می‌تواند فشار خون را افزایش دهد و به قلب فشار وارد کند. مصرف غذاهای کم‌نمک توصیه می‌شود. جایگزین کردن چربی‌های اشباع (مانند کره و گوشت قرمز) با چربی‌های مفید (مانند روغن زیتون و ماهی) به بهبود سلامت قلب کمک می‌کند.
تأمین مواد مغذی ضروری
- پروتئین‌ها: برای بازسازی بافت‌ها و تقویت سیستم ایمنی ضروری‌اند (مانند مرغ، ماهی، عدس).
- فیبر: مصرف فیبر کافی (میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل) برای پیشگیری از یبوست ضروری است.
- مایعات: نوشیدن آب کافی کمک به حفظ عملکرد کلی بدن می‌کند، اما باید از مصرف بیش از حد که باعث احتباس مایعات شود، اجتناب کرد.
5. مدیریت روانی و عاطفی
حمایت روانی و عاطفی
بسیاری از بیماران پس از جراحی، احساس اضطراب یا افسردگی می‌کنند. صحبت با اعضای خانواده یا گروه‌های حمایتی می‌تواند مفید باشد. همچنین، استفاده از روش‌های کاهش استرس مانند: مدیتیشن، یوگا، یا تمرینات تنفسی نیز توصیه می‌شود.
مشاوره روانشناسی
اگر بیمار دچار تغییرات روحی شدید مانند احساس بی‌ارزشی یا کاهش انگیزه شد، مراجعه به روانشناس متخصص ضروری است.
6. پیگیری‌های منظم پزشکی
ویزیت‌های دوره‌ای
اولین ویزیت پس از ترخیص معمولاً 2 تا 3 هفته بعد انجام می‌شود. پس از آن، ویزیت‌ها بر اساس نظر پزشک تنظیم می‌شود.
بررسی عملکرد قلب
آزمایشات دوره‌ای مانند اکوکاردیوگرافی و نوار قلب برای بررسی عملکرد دریچه و سلامت قلب ضروری است.
آزمایش‌های خون
برای بیمارانی که داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنند، انجام آزمایش‌های منظم PT/INR الزامی است.
7. سبک زندگی سالم
ترک دخانیات و الکل
سیگار کشیدن یا مصرف الکل می‌تواند روند بهبودی را مختل و خطر عوارض قلبی را افزایش دهد.
کنترل وزن و ورزش
اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری به قلب وارد کند. برنامه غذایی مناسب و فعالیت بدنی ملایم به حفظ وزن ایده‌آل کمک می‌کند.
مدیریت فشار خون و دیابت
فشار خون بالا و دیابت کنترل نشده می‌توانند به دریچه و قلب آسیب بزنند. استفاده از دستگاه‌های مانیتورینگ در منزل توصیه می‌شود.
8. علائم هشداردهنده برای مراجعه فوری به پزشک
- درد ناگهانی قفسه سینه که به دست یا فک کشیده می‌شود.
- تنگی نفس شدید یا احساس خفگی.
- تب مداوم که ممکن است نشانه عفونت باشد.
- تورم پاها یا افزایش ناگهانی وزن.
- ضربان قلب نامنظم یا تپش قلب شدید.
نتیجه‌گیری
روند بهبودی پس از تعویض دریچه قلب نیازمند صبر، رعایت دقیق توصیه‌های پزشکی، و سبک زندگی سالم است. هماهنگی مستمر با پزشک و پایبندی به دستورات دارویی و تغذیه‌ای به بهبود سریع‌تر و کاهش خطر عوارض کمک می‌کند.
