آنژیوگرافی آزمایشی است که برای بررسی میزان انسداد و نازک شدن رگ ها تجویز می‌گردد. در این مقاله اطلاعات لازم در مورد نحوه انجام آنژیوگرافی از دست، بیماری‌هایی که با این روش تشخیص داده میشود و همچنین زمان انجام آن ارائه شده است.
آنژیوگرافی ممکن است برای بیماران مبتلا به آنژین (درد قفسه سینه) یا کسانی که مشکوک به بیماری عروق کرونر (CAD) هستند توصیه شود. این آزمایش اطلاعات ارزشمندی در مورد وضعیت شریان‌های کرونر مانند تصلب شرایین، برگشت خون (جریان خون به سمت عقب در دریچه‌های قلب) یا تجمع خون در یک محفظه به دلیل عملکرد نادرست دریچه به پزشکان می‌دهد.
آنژیوگرافی چیست و چگونه انجام می شود؟
آنژیوگرافی نوعی عکس برداری است که در آن از اشعه ایکس برای مشاهده دقیق رگ های خونی بدن استفاده می شود. پزشک به کمک نتایج این آزمایش، مواردی مثل شریان ها یا رگ های باریک، مسدود، منبسط شده یا بد فرم در بسیاری از نواحی بدن مثل مغز، قلب، شکم و پاها را مورد بررسی قرار می دهد.
آنژیوگرافی قلب از طریق دست یا پا انجام میشود و میزان و شدت هر نوع بیماری قلبی را نشان داده و به پزشک در تشخیص و بررسی عملکرد قلب کمک می کند.
ا این اطلاعات، شما و پزشکتان می‌توانید بهتر در مورد گزینه‌های درمانی تصمیم بگیرید. گزینه‌های درمانی مشکلات عروق کرونر معمولاً شامل آنژیوپلاستی (استنت گذاری)، جراحی و بای پس عروق یا درمان‌های دارویی می شود.
مراحل و نحوه آنژیو از دست چگونه است؟
قبل از عمل، پزشک در مورد روش آنژیوگرافی کرونری توضیحات لازم را ارائه داده و فرم های رضایت بیمار را در اختیار او قرار می دهد.
- ناحیه ورود کاتتر به پوست به طور کامل ضدعفونی می شود.
- این عمل بدون بیهوشی عمومی انجام می شود. قبل از ورود کاتتر به شریان مچ دست یا بازو، بی حسی موضعی اعمال می شود.
- متخصص قلب، یک کاتتر (لوله بسیار باریک و تو خالی تخصصی به قطر تقریباً 2 میلی متر را وارد شریان کرونر چپ یا راست کرده و آن را به سمت قلب هدایت می کند. بیمار در طول عمل هوشیار است، اما دردی احساس نمی کند.
- زمانی که کاتتر در جای خود قرار گرفت، پزشک یک رنگ مخصوص (ماده حاجب یددار) را از طریق کاتتر به داخل رگ تزریق می کند. این رنگ مخصوص، مشکلات و انسداد عروق شما را به صورت واضح نمایان خواهد کرد.
- در همین زمان، پزشک یک عکس اشعه ایکس از زوایای مختلف عروق کرونر می گیرد، تا محل دقیق نواحی دچار انسداد مشخص شوند. این روش معمولاً 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.
- اگر متخصص قلب شما تنگی یا انسداد عروق کرونر را تشخیص داد، بلافاصله تصمیم به آنژیوپلاستی با بالن و استنت گذاری خواهد گرفت. به این صورت که بالن کوچکی در ناحیه تنگی عروق باد شده و رسوب های انباشته شده ای که به دیواره شریان چسبیده اند را فشرده می‌سازد.
- در نتیجه مجرای عروق گشاد شده و جریان خون به قلب افزایش می یابد. علاوه بر این، برای پیشگیری از انسداد مجدد رگ باز شده، استنت در دیواره شریان قرار داد می شود. استنت، چربی‌های فشرده شده را صاف کرده و به طور مؤثری احتمال بروز مجدد انسداد را کاهش می دهد. این روش معمولاً 45 تا 60 دقیقه به طول می‌انجامد.
- پس از اتمام کار، پزشک کاتتر را با دقت خارج می کند، حدود 5 دقیقه ناحیه ورود کاتتر روی پوست را آرام فشار می‌دهد، تا خونریزی بدون بخیه متوقف شود. البته بعد از عمل شما بستری شده و علائم حیاتی و هر گونه خونریزی توسط کادر درمان نظارت می شود.
- در صورتی که پزشک تشخیص دهد که بیمار صلاحیت انجام آنژیوپلاستی با بالون را ندارد، گزینه های درمانی جایگزینی مثل پیوند عروق کرونر (CABG) یا درمان دارویی در دستور کار قرار خواهد گرفت.
عمل آنژیوگرافی قلب از دست چقدر زمان می برد؟
آنژیوگرافی قلب از دست معمولاً بعد از نیم ساعت به اتمام می رسد، اما در برخی موارد می تواند بیشتر طول بکشد. در طول عمل، پزشک به کمک یک مانیتور، ضربان قلب و سایر علائم حیاتی شما را تحت نظر دارد. در صورت احساس درد یا ناراحتی باید پزشک را در جریان بگذارید.
در صورتی که در طول آنژیوگرافی نیاز به انجام آنژیوپلاستی باشد، عمل شما بیشتر زمان می برد.
چه بیماری‌هایی را می‌توان با آنژیوگرافی دست تشخیص داد؟
بیماریهای که با آنژیو از طریق دست تشخیص داده می‌شوند:
- بیماری عروق کرونر (CAD)
- ایسکمی میوکارد
- بیماری شریان محیطی (PAD)
- آترواسکروز
- ترومبوز داخل قلب
- تنگی دریچه آئورت
- بیماری قلبی مادرزادی
- نقص سپتوم دهلیزی (ASD)
- ایست قلبی، نارسایی قلبی
چند روز بعد از عمل آنژیوگرافی مرخص می‌شوم؟
ممکن است بعد از عمل نیاز به چند ساعت یا یک شب بستری در بیمارستان داشته باشید. معمولاً بعد از عمل توصیه میشود که برای پیشگیری از کم آبی بدن و دفع شدن رنگ تزریق شده، مقدار زیادی مایعات مصرف کنید.
مراقبت‌های بعد از آنژیو از راه دست
قبل از ترخیص، پرستار نکات لازم در مورد احتمال خونریزی ناحیه ورود کاتتر به پوست را ارائه می‌دهد.
مصرف داروهای تجویزی: معمولا بعد از این عمل، پزشک داروهایی مانند آسپرین یا کلوپیدوگرل را برای جلوگیری از لخته شدن خون تجویز می‌کند. این داروها را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید و از مصرف خودسرانه هرگونه دارو خودداری کنید.
پانسمان محل ورود کاتر: پانسمان محل ورود کاتتر را خشک نگه دارید و در صورت خیس شدن، آن را تعویض کنید.
استراحت کافی: پس از عمل، به مدت چند روز از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید و به دست خود استراحت دهید تا زخم ایجاد شده روی مچ یا بازو بهبود یابد.
بالا نگه داشتن دست: دست خود را بالاتر از سطح قلب نگه دارید تا تورم کاهش یابد.
مصرف مایعات: نوشیدن زیاد آب و مایعات برای دفع ماده کنتراست تزریقی بسیار مهم است.
اجتناب از خم کردن مچ دست: تا چند روز از خم کردن مچ دست خودداری کنید.
پیاده‌روی سبک: پیاده‌روی و فعالیت سبک به بهبود گردش خون کمک می‌کند.
مصرف میوه و سبزیجات: مصرف میوه و سبزیجات برای تسریع بهبودی کلی بدن مفید است.
درد دست بعد از آنژیوگرافی تا چند روز ادامه دارد؟
درد دست بعد از آنژیوگرافی که به دلیل ورود کاتتر به رگ و تزریق ماده کنتراست رخ می‌دهد، یک عارضه شایع است. شدت درد می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد و معمولاً به مدت چند روز تا یک هفته ادامه دارد.
ممکن است پزشک برای تسکین درد، مسکن‌هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز کند. همچنین، قرار دادن کمپرس سرد یا گرم روی محل درد می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
خطرات آنژیوگرافی از دست و آنژیوپلاستی
آنژیوگرافی عروق کرونر و آنژیوپلاستی مانند هر عمل دیگری خطرات خاص خود را دارد.
هر گونه نگرانی و پرسشی که در مورد عمل دارید را با پزشک یا کادر درمان خود مطرح کنید. تیم پزشکی (با توجه به شرایط سلامتی شما) اطلاعات لازم در مورد خطرات احتمالی عمل را در اختیارتان قرار خواهد داد.
عوارض جزئی آنژیوگرافی از دست می تواند شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی زیر پوستی در محل زخم: این مشکل بعد از چند روز بهبود می یابد؛ در صورت ادامه دار شدن به پزشک مراجعه شود.
- کبودی: کبودی ناشی از ورود کاتتر تا چند هفته عادی است.
- آلرژی به رنگ کنتراست: باعث ایجاد علائمی مثل بثورات پوستی میشود. برای پیشگیری از این عارضه بهتر است قبل از عمل، پزشک را در جریان هر گونه حساسیت غذایی و دارویی خود قرار دهید.
عوارض جدی بعد از عمل آنژیوگرافی بسیار نادر است و شامل موارد زیر میشود:
آسیب دیدگی شریان بازو یا کشاله ران به دلیل کاتتر: این مشکل خونرسانی به اندام‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- آسیب به کلیه‌ها (به دلیل رنگ کنتراست)
- آسیب بافتی ناشی از اشعه ایکس (در صورت طولانی شدن مدت عمل)
- خونریزی شدید
- مرگ
در صورتی که تصاویر گرفته شده در آنژیوگرافی از دست، وجود یک تنگی یا انسداد در رگ های شما را نشان دهد که با درمان فوری بهبود می‌یابد، پزشک در حین آنژیوگرافی سریعاً تصمیم به استنت گذاری گرفته و آنژیوپلاستی را انجام می دهد.
